เครื่องสีข้าวโพด



คำอธิบาย

เครื่องมือของชาวบ้านที่ใช้แกะเมล็ดข้าวโพดออกจากฝักโดยง่าย  ใช้ตะปูหนึ่งตัวตีในท่อนไม้ที่มีลักษณะทำเป็นร่อง เจาะรูสี่เหลี่ยมตรงกลางให้ทะลุ ทำขาตั้งเหมือนม้านั่ง ตัดหัวตะปูออก ตีปลายให้แบน เวลาใช้จะใช้ฝักข้าวโพดไสไปมาให้เมล็ดข้าวโพดถูกปลายตะปู ตะปูจะครูดเมล็ดข้าวโพดให้หลุดออกจากฝักและร่วงลงช่องสี่เหลี่ยมที่เป็นรู ต้องมีภาชนะรองรับเมล็ดข้าวโพดด้วย

ทั้งนี้ การใช้เครื่องสีข้าวโพดชนิดให้หัวตะปูตัวเดียวไสไปมาค่อนข้างเสียเวลา จึงมีการพัฒนาเครื่องสีข้าวโพดชนิดใช้หัวตะปูตอกหลายตัว และพัฒนารูปแบบวิธีการการไสข้าวโพดเป็นมือหมูน

การทำเครื่องสีข้าวโพดประเภทมือหมุนใช้ตะปู ๕๐-๑๐๐ ตัว ตอกไปที่แกนหมุน ซึ่งเป็นไม้เหลากลม เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ ๑๐ ซม. ตอกตะปูเป็นระยะให้ทั่ว บีบหัวตะปูให้แบนหรือตัดหัวตะปู ต่อไม้มือหมุนกับไม่ตะปู เจาะรูไม้ทำเดือยก้น ทำร่องใส่ข้าวโพด ใส่ทีละ ๑-๒ ฝัก แล้วแต่ขนาดของเครื่อง ทำร่องให้เมล็ดข้าวโพดไหลลงไปในภาชนะรองรับ โดยเครื่องสีข้าวโพดมีลักษณะหลากหลาย เช่น รูปสัตว์ ม้านั่ง กล่องสี่เหลี่ยม เป็นต้น

การใช้งาน จะนำฝักข้าวโพดที่แกะเปลือกออกแล้ววางไว้ในช่องสีข้าวโพด ใช้มือกดฝักข้าวโพดให้ถูกกับตะปูที่ตีไว้ อีกมือหนึ่งหมุนไม้หมุน หัวตะปูหลายตัวจะครูดกับเมล็ดข้าวโพด เมล็ดข้าวโพดจะร่วงหล่นไปยังภาชนะรองรับ หากเมล็ดข้าวโพดยังติดอยู่กับฝักเล็กน้อย จะใช้มือแกะออก การสีโดยใช้วิธีมือหมุนมีหัวตะปูหลายหัว ช่วยให้สีได้รวดเร็ว บางครั้งสีข้าวโพดได้เกือบเกวียน

ปัจจุบัน หาคนใช้เครื่องมือนี้ยากเต็มที เพราะมีการใช้เครื่องจักรกลแทนที่