พุ



คำอธิบาย

เครื่องมือที่ใช้เป่าล่ากบที่ลอยตัวอยู่ในสระ  คลอง  ร่องน้ำ  ในเวลากลางวัน  ช่วงฤดูฝน  ผู้ใช้ต้องมีความสามารถเฉพาะตัว  ใช้แรงลมของตัวเองเป่าให้ลูกดอกพุ่งออกจากพุเข้าสู่เป้าหมาย
         

พุ  หมายถึง  วัตถุที่พุ่งออกจากฐาน  อาจใช้แรงดันของดินระเบิด  เช่น  พลุที่ใช้ในพิธีกรรมหรือพุของเล่นสำหรับเด็กชาย  ทำจากไม้ไผ่ลำเล็กตัดเป็นกระบอกยาวประมาณ 1 ฟุต  ภายในกลวงทะลุเท่ากันจากโคนถึงปลาย  ใช้ไม้ไผ่อีกชิ้นหนึ่งเป็นไม้เสียบ  เหลาเป็นเส้น  กลมยาวความหนาพอดีเข้าช่องภายในพุได้  ยาวเท่ากับตัวกระบอก  มีด้ามสำหรับจับ  ใช้ลูกไม้เล็กๆ  ที่แข็งพออัดเข้าที่ปากกระบอก  เข้าไปภายในประมาณ 1 ใน 3 ส่วน (หรืออาจใช้กระดาษชุบน้ำให้เปียกปั้นเป็นก้อนอัดแทนได้)  แล้วใช้ลูกไม้อีกลูกหนึ่งขนาดเท่าๆกันอัดที่โคนลึกเข้าไปอีกเล็กน้อย  เกิดช่องอากาศระหว่างลูกไม้สองลูก  จากนั้นจึงใช้ปลายไม้เสียบอัดกระแทกอย่างแรงให้ลูกไม้ลูกที่สองดันลมไล่ลูกไม้ลูกแรกพุ่งออกจากปาก  กำลังของลูกไม้ไม่รุนแรงพอให้เกิดอันตราย  นับว่าเป็นของเล่นสร้างสรรค์อย่างหนึ่งของเด็กชาย
          

พุหรือกล้อง  ในที่นี้ไม่ใช่ของเด็กเล่นหรือใช้ตาส่องหาวัตถุ  แต่เป็นเครื่องมือล่ากบที่ใช้แรงลมเป่าให้ลูกดอกพุ่งเข้าไปแทงตัวกบให้ตายหรือได้รับบาดเจ็บ  ทำจากไม้ไผ่เลี้ยงอายุประมาณสองถึงสามปี  มีลำต้นตรง  ตัดที่โคนและปลายยาวประมาณ 3 เมตร  มีเส้นผ่ากลางที่ปลายโคน 3 เซนติเมตร  นำมาตกแต่งผิวกิ่งตาภายนอกให้เรียบ  แล้วนำมาดัด อังด้วยความร้อนจากกองไฟเพื่อให้ไม้ไผ่แห้งตรงแข็งแรงป้องกันปลวก  มอด  จากนั้นจึงนำมาตรึงโดยการตั้งถ่วงตั้งตรง  เพื่อให้ไม้คงรูป  ไม่คดงอ  ใช้เวลาหลายวันปล่อยให้แห้ง  เมื่อไม้แห้งตรงเข้าที่แล้ว  จึงนำมาทะลวงข้อภายใน  ด้วยการใช้เหล็กเส้นทุบปลายให้แบนคม  เจาะทะลวงทุกข้อจากโคนถึงปลาย  ให้เป็นรูกว้างเสมอกัน  ใช้สายตาส่องจากโคนไปที่ปลาย  จนสามารถมองผ่านเห็นวัตถุที่ปลายได้  การใช้สายตาส่องจากโคนไปที่ปลายนี้  ชาวบ้านเรียกว่า พุ หรือ กล้อง  และเพื่อให้แน่ใจว่ารูข้างในเป็นแนวตรง  ที่โคนใช้มีดเหลาริมผิวด้านนอกมาที่รูริมโคน  สำหรับให้ผู้ใช้ประทับริมฝีปากเป่าลูกดอก
          

ลูกดอกทำจากไม้ไผ่เหลาไว้ผิวเป็นเส้นกลมใหญ่กว่าก้านไม้ขีดไฟเล็กน้อย  ยาวประมาณ  2 ฟุต  ปลายเหลาแบนแหลมทำเงี่ยงหยักเล็กน้อยอย่างปลายลูกศร  ดัดอังไฟให้ตรงแข็งแห้งที่โคนพันด้วยปุยนุ่น  จากโคนขึ้นถึงกลางลูกดอกประมาณ  1 คืบ  ใช้ด้ายพันรอบปุยนุ่นให้ติดกับโคนลูกดอก
          

พุ  ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อให้ผู้ใช้เป่าลูกดอกพุ่งเข้าสู่เป้าหมาย  ลูกดอกมีน้ำหนักเบาใช้เป่ายิงสัตว์เล็กๆ  ในระยะหวังผลไม่เกิน 10 เมตร  เหมาะสำหรับเป่ายิงกบที่ลอยตัวอยู่ในน้ำที่มีระดับต่ำกว่าผู้ใช้  หรือใช้ยิงนก  กิ้งก่าได้  ไม่มีอานุภาพเป่ายิงสัตว์ขนาดใหญ่ได้  แต่จะทำให้สัตว์ได้รับบาดเจ็บ  ถือว่าไร้ประโยชน์เป็นบาปกรรมไปเสียเปล่า
          

ผู้ใช้พุจะถือตัวพุ  ข้องและลูกดอกประมาณ 4-5 ดอก  เดินไปริมสระน้ำ  ในช่วงฤดูฝน  หากมีกบกบจะกระโดดลงผิวน้ำผู้ใช้จะแอบซุ่มเงียบ  ใต้พุ่มไม้หรือกอหญ้าริมฝั่ง  ใช้ลูกดอกสอดลงที่โคนพุหันปลายไปทางสระน้ำ  หากกบโผ่ลหัวขึ้นลอยน้ำจะหันปลายไปทางที่กบ  ส่องเล็งคะเนจนแน่ใจ  จึงเปล่าลูกดอกออกไปอย่างแรงมั่นใจ  กบในสระต่างพากันมุดลงน้ำกบที่ถูกพุก็จะดำน้ำเช่นเดียวกันแต่ยังคงมองเห็นโคนลูกดอกผลุบๆโผล่ๆ  อาจลงน้ำจับกบขึ้นมา  แล้วเตรียมรอคอยเป่ากบตัวอื่นที่จะโผล่ขึ้นมา  หากเปล่าพลาดก็จะปล่อยให้ลูกดอกลอยน้ำไว้  เพื่อรอกบโผล่ขึ้นมาอีก  ผู้ชำนาญการเปล่าพุยิงกบมีลูกดอก 4-5 ดอกก็จะได้กบสามสี่ตัว  มาคั่ว  ต้ม  เป็นอาหาร