ไม้ปากกา

ใช้สางหญ้าคาให้เป็นระเบียบก่อนนำมากรองเป็นตับเพื่อมุงหลังคา ที่ได้ชื่อว่า “ไม้ปากกา” เพราะมีลักษณะเหมือนปากของกานั่นเอง

ด้ามทำจากไม้ไผ่ที่มีขนาดเท่ามือกำรอบ เพื่อความถนัดมือ ความยาวประมาณ ๓๐ ซม. โดยตัดลำไม้ไผ่แล้วเหลาข้อให้เรียบร้อย ส่วนปากกายาวประมาณ ๑๕ ซม. ใช้มีดปาดแฉลบไม้ไผ่สองด้านให้มีปลายแหลมคล้ายปากของกา จากนั้นจึงเหลาไม้ที่เหลืออีกสองซี่ให้เรียบร้อย

ไม้ปากกามีลักษณะเหมือนกากำลังอ้าปาก ชาวบ้านจะเหลาปลายไม้ปากกาให้กว้างแล้วค่อยแคบลงในส่วนโคนปาก ห่างจากโคนปากการาว ๕ ซม. จะเจาะรูเพื่อสอดสลักไม้ไผ่ยาวประมาณ ๒๐ ซม. ให้อยู่ในแนวขวางกับปากกา สลักจะป้องกันไม่ให้หญ้าคาเลยปากกามาบาดมือระหว่างสางหญ้าคา

ผู้ใช้งานจะจับปลายหญ้าคาเท่าที่กำได้ แบ่งออกมาจากกองหรือมัด ยกหญ้าคาขึ้นเพื่อให้โคนอยู่ด้านล่าง ใช้มืออีกข้างจับไม้ปากกาสางจากส่วนยอดมายังส่วนโคน ปลายไม้ปากกาจะคราดหรือเกี่ยวใบหญ้าคาที่สั้นและไม่เรียบร้อยออกมา หญ้าคาที่สางแล้วจะกองไว้เพื่อนำไปผูกมัดหรือกรองเป็นตับต่อไป

การผูกมัดหรือกรองหญ้าคา จะใช้ปอแดงหรือปอกระเจาร้อยยึดให้แน่น สมัยก่อนมักใช้ต้นเถาย่านางในการร้อยตับ ปัจจุบัน ไม่นิยมใช้ไม้ปากกาในการร้อยตับหญ้าคาแล้ว เพราะช้าไม่ทันใจ แต่มีการประดิษฐ์คราดหญ้าคาขึ้นมาใช้งานแทน โดยมีหลายซี่ ทำให้การคราดหญ้าคาแต่ละครั้งทำได้มากและรวดเร็วกว่าไม้ปากกา