สมุก

สมุก คืออุปกรณ์ใส่ผ้าหรือเสื้อผ้าของชาวไทดำ เพราะเรือนชาวไทดำในอดีตไม่มีตู้เสื้อผ้า สมุกทำจากตอกไม้ไผ่สานลายสองเป็นรูปทรงคล้ายกล่องสี่เหลี่ยมผืนผ้า ปากสอบ ตรงกลางป่อง ตรงก้นสมุกจะมีไม้ขัดกันสองอันเพื่อความแข็งแรง มีฝาปิดทำจากตอกไม้ไผ่สานเช่นกันโดยจะตื้นกว่าแต่ยาวและกว้างกว่าตัวสมุกเล็กน้อยเพื่อให้ครอบปิดได้ ด้านบนของฝามีไม้ขัดกันสองอันเพื่อความแข็งแรงเช่นกัน ในอดีต ขนาดของสมุกจะขึ้นอยู่กับหน้ากว้างของผ้าที่ต้องการเก็บ เช่น ผ้าหน้ากว้าง ๖๐ เซนติเมตร สมุกก็จะยาวประมาณ ๖๐ เซนติเมตร ดังนั้น สมุกจึงมีหลายขนาดต่างกันไป การเก็บสมุกจะวางไว้บนขื่อบ้าน เวลามีงานแต่งงาน สมุกจะเป็นเครื่องใช้ในขบวนส่งตัวเจ้าสาวด้วย

 

เหตุที่ชาวไทดำไม่นิยมทำตู้เสื้อผ้า เพราะต้องย้ายถิ่นฐานอพยพเดินทางเป็นประจำ การเก็บเสื้อผ้าไว้ในสมุกจึงสะดวกกว่า แต่สมุกไม่มีหูหิ้ว การเคลื่อนย้ายนอกจากหิ้วด้วยมือแล้วก็คือการใช้สาแหรกคานหาบเช่นเดียวกับการหาบของอื่น ๆ

 

ชาวไทดำโบราณนิยมทอผ้าใช้เอง โดยผ้าที่ทอแล้วและยังไม่ได้ตัดเย็บเป็นเสื้อผ้าจะเก็บไว้ในสมุก เมื่อคนในบ้านตายจะนำผ้ามาพาดไว้บนสะพานด้วน (ราวพาดผ้าทำด้วยไม้ไผ่ ยื่นออกจากฝาเรือน ผูกห้อยไว้กับขื่อบ้าน ปลายข้างหนึ่งยื่นออกมาถึงกลางห้องเหนือโลงศพ) แขวนไว้รอบบ้าน และทำเป็นธงติดปลายลำไม้ไผ่เพื่ออุทิศให้คนตาย บ้านใดมีผ้ามากก็แสดงถึงฐานะของบ้านนั้น