กระชัง

กระชังเป็นเครื่องมือสำหรับขังสัตว์น้ำเช่น ปลา กุ้ง มักทำด้วยไม้ไผ่ สานให้โปร่ง ถักเข้ากับโครงหวาย เถาวัลย์หรือไม้ไผ่ อาจมีการยาด้วยชันหรือขี้ซี่ (ยางไม้จากต้นจิก บดเป็นผงผสมกับน้ำมันยาง) มีฝาสำหรับเปิดปิดได้ หรือใช้ไม้ไผ่เหลาเป็นซี่เล็กๆ ผูกกับโครงรูปทรงกระบอก หัวท้ายเรียบ มีฝาสำหรับใส่สัตว์น้ำเข้าหรือเอาออก กระชังที่ใช้ขังสัตว์น้ำไว้เป็นอาหารมักจะแขวนไว้ในที่ที่มีน้ำไหลเพื่อไม่ให้สัตว์น้ำดังกล่าวตาย กระชังบางชนิดจะมีทุ่นไม้ไผ่ขนาบทั้งสองข้างเพื่อให้กระชังลอยน้ำได้ หรือใช้เชือกเป็นหูเพื่อใช้สำหรับแขวนไว้กับสะพานท่าน้ำ กระชังสามารถใส่สัตว์น้ำได้หลากหลายชนิด ขึ้นอยู่กับชาวบ้านในแถบนั้นว่านิยมจับสัตว์น้ำชนิดไหน บางแห่งนิยมจับปลาก็จะเรียกรวมกันไปว่ากระชังปลา หรือบางแห่งนิยมจับกุ้ง ก็จะเรียกไปว่ากระชังกุ้ง

 

กระชังมีการทำหลายรูปทรง อาจจะเป็นทรงกลมแป้นอย่างลูกจัน ผลแตงกวา หรือทำรูปร่างคล้ายตะโพน ความแตกต่างของรูปทรงของกระชังขึ้นอยู่กับความนิยมในแต่ละท้องถิ่นรวมถึงวัสดุที่ใช้ทำกระชังก็มีหลายชนิด 

 

กระชังบางชนิดก็มีขนาดใหญ่มาก ใช้สำหรับเลี้ยงปลาในแม่น้ำลำคลอง สานด้วยตอกไม้ไผ่ มีความกว้างxยาวxสูง ประมาณ 3x6x2 เมตร ตัวกระชังจะสานทึบ ปากมีขอบแข็งแรงและมีลูกบวบไม้ไผ่ขนาบด้านยาวเพื่อให้ตัวกระชังลอยอยู่ในน้ำ กระชังชนิดนี้ชาวบ้านมักจะผูกให้ลอยอยู่ในแม่น้ำหรือลำคลองหน้าบ้าน จัดเป็นเครื่องจักสานที่มีขนาดใหญ่

 

ในปัจจุบันกระชังได้มีการพัฒนารูปแบบจากเดิมที่เป็นเครื่องสานไม้ไผ่ก็หันมาใช้เป็นลวดตาข่ายหรือใช้ไม้ระแนง เนื่องจากความสะดวกในการสร้างและการใช้งาน รวมถึงวัสดุที่ใช้ก็มีความคงทนกว่าเดิม ทำให้กระชังในปัจจุบันถูกปรับเปลี่ยนรูปแบบจากเดิมไปมาก ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นกระชังสำหรับเลี้ยงสัตว์น้ำตามแหล่งน้ำต่างๆ นั่นเอง