กรบ



คำอธิบาย
กรบเป็นเครื่องมือแทงปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง ลักษณะคล้ายฉมวกแต่มีขนาดใหญ่กว่า ทำด้วยเหล็กขนาดนิ้วมือ ปลายแหลมมีด้ามยาว  ตัวกรบแยกเป็น 3 แฉก 5 แฉก หรือ 7 แฉก ด้ามมักทำงอโค้งรับกับมือเพื่อให้จับได้สะดวก วัสดุที่ใช้ทำกรบได้แก่ไม้ไผ่ ไม้เนื้อแข็ง เส้นเชือก หวายหรือลวด เหล็กแหลม ครั่ง
 
เริ่มต้นด้วยการเตรียมเหล็กปลายแหลมขนาดความยาวประมาณ 35 เซนติเมตรตามจำนวนซี่ที่ต้องการ นำเหล็กปลายแหลมสวมเข้ากับไม้รวกลำเล็กๆ ที่มีความยาวเท่าๆ กัน โดยใช้วิธีเผาเหล็กให้แด ใส่ครั่งไว้ในรูไม้ไผ่ กดเหล็กเข้าไปในรู เมื่อครั่งละลายและเย็นตัวลงแล้วก็จะยึดเหล็กให้แน่น จากนั้นใช้ปลอกเหล็กสวมรัดระหว่างโคนเหล็กแหลมกับปลายไม้ไผ่ให้แน่นหนา ใช้หวายหรือลวดถักยึดตรึงให้ซี่เหล็กแยกห่างกัน เตรียมไม้เนื้อแข็งเป็นส่วนมือจับ เจาะรูไว้เพื่อเสียบโคนไม้ไผ่ ใช้ลวดเคียนหรือมัดให้แข็งแรง ทำส่วนของด้ามจับให้โค้งงอเพื่อหยิบจับถนัดมือ บริเวณด้ามจับของกรบมักแกะสลักเป็นรูปหัวนก ลิง หรืองู การที่กรบมีซี่เหล็กแหลม 3, 5 หรือ 7 ซี่ ซึ่งเป็นเลขคี่ เป็นเลขที่สื่อถึงความเป็นมงคล เนื่องจากชาวบ้านนำไปผูกประเด็นกับประเพณีพิธีศพที่นิมนต์พระมาเทศน์ 4 รูป เป็นการสื่อถึงการหวิธีการเสริมความมั่นใจในกิจกรรมจับปลาล่าสัตว์
 
กรบใช้แทงปลาที่มีขนาดใหญ่ในแหล่งน้ำที่มีน้ำลึกไม่เกินหัวเข่า  สามารถมองเห็นการเคลื่อนไหวของปลาจากต้นไม้กอไม้ในบริเวณนั้น หรือบางครั้งชาวบ้านจะใช้กิ่งไม้วางห่างๆ เพื่อให้กิ่งไม้ไหวขณะปลาว่ายเป็นที่สังเกต ทำให้แทงปลาได้ถูก หรือบางทีอาจใช้กรบแทงสุ่มๆ ไปตามวัชพืชน้ำซึ่งปลามักอาศัยอยู่
กรบใช้เทคนิควิธีการแทงปลาเช่นเดียวกับฉมวก ใช้เหล็กแหลมเป็นตัวหลักในการทำงาน แต่มีเหล็กแหลมหลายซี่มากกว่า เพื่อหวังผลในการจับปลาที่มากกว่าฉมวก กรบมักแทงปลาขนาดใหญ่อย่างปลาค้าว ปลาสวาย ปลากระโห้ ปลาเทโพ บางครั้งแทงได้เต่า ตะพาบ ส่วนฉมวกมักแทงปลาขนาดเล็กกว่าอย่างปลาช่อน ปลาดุก
 
ในช่วงหน้าแล้ง พืชผล เนื้อปลา เนื้อสัตว์ไม่อุดมสมบูรณ์เท่าหน้าอื่น บางครั้งมีงานบุญต้องการแกงหม้อใหญ่ ชาวบ้านจึงมักรวมกลุ่มกันจับปลาล่าสัตว์ สำหรับการจับปลาด้วยกรบมักรวมกลุ่มกัน 20-30 คน การรวมกลุ่มนอกเหนือจากช่วงทำนา โดยใช้กรบแทงปลาจึงเกิดขึ้นในกิจกรรมพิเศษของกลุ่ม บอกถึงความสัมพันธ์ทางสังคมระหว่างชาวบ้าน การช่วยงานบ้านงานบุญระหว่างญาติพี่น้อง เพื่อนสนิท และสมาชิกในชุมชนหมายความว่าผู้ที่ไม่เคยช่วยแรงใครก็ไม่อาจระดมคนมาช่วยงานตัวเองได้