ส้อมเป็นเครื่องมือใช้เสียบแทงล่าปลาไหลที่หลบอาศัยทำรูอยู่ในดินโคลนตามแหล่งน้ำ สระน้ำที่เริ่มแห้งหรือแห้ง ดินโคลนหดตัวแยกแตกระแหง ส้อมเป็นชื่อเดียวกับอุปกรณ์บนโต๊ะอาหารใช้ร่วมกับช้อน เป็นซี่แยกออกสี่ซี่ใช้เสียบชิ้นอาหาร หรือมีซี่เป็นสองซี่ใช้เสียบชิ้นผลไม้ จากลักษณะการใช้ใกล้เคียงกัน ส้อมปลาไหลก็มีซี่เป็นง่ามสองซี่ มีคันและด้ามมือจับใช้กดแทงเสียบปลาไหลในดินโคลน
ปลาไหลเป็นสัตว์น้ำที่วางไข่ในฤดูฝน ตัวลื่นมีเมือกยาวเหมือนงู หากินเวลากลางคืนกินสัตว์ที่มีชีวิตและสัตว์ที่เน่าตายแล้ว จะทำรูเป็นที่หลบภัย แอบซ่อนเพื่อรักษาความชื้นให้ตัวเอง สามารถหายใจรับอากาศได้โดยตรง ภายในมีรูเส้นทางและความลึกไม่แน่นอน ชาวบ้านจะใช้ส้อม สุ่มแทง หลังหมดฤดูเก็บเกี่ยวไปจนถึงเริ่มต้นหน้าฝนใหม่
ส้อมทำจากเส้นเหล็กหรือเส้นสเตนเลสยาวประมาณ 80 เซนติเมตร เผาไฟตีเป็นแท่งเหล็กสี่เหลี่ยม โคนหนาแล้วค่อยๆ แบนที่ปลาย ปลายผ่าแยกเป็นสองง่ามยาวประมาณ 6 เซนติเมตร ง่ามห่างกัน 2 เซนติเมตร ตะไบปลายง่ามให้แหลม แต่ไม่แหลมคม เพราะหากกดย้ำลงบนตัวปลา ตัวปลาอาจจะขาดออกจากกันได้ ตีบ้องเหล็กยาว 12 เซนติเมตร เชื่อมต่อที่โคน ถากเหลาไม้เนื้อแข็งให้โค้งงอยาว 18 เซนติเมตร ขนาดพอเหมาะสำหรับผู้ใช้ เจาะบากตรงกลางส่วนโค้งแล้วเหลาไม้อีกชิ้นหนึ่งยาว 15 เซนติเมตร ยึดต่อลงในส่วนโค้งให้แน่นใช้เป็นด้ามจับ
การใช้จะถือส้อมติดมือไปเพียงตัวเดียวในเวลากลางวัน ไม่ต้องการปลามากเกินความจำเป็นได้ตัวเดียวก็ประกอบอาหารได้อิ่มทั้งครัว ผู้ใช้ส้อมจะเลือกแหล่งน้ำน้อยหรือน้ำแห้ง โดยมองหารูปลาไหล บางครั้งต้องงัดก้อนดินระแหงออก เพื่อหารูปลา สามารถคาดคะเนในใจว่า มีปลาใหญ่หรือปลาเล็กอยู่อาศัยโดยสังเกตปากรู จากนั้นเสียบแทงส้อมลงในพื้นดินโคลน บางครั้งแทงชิดใกล้ๆ กัน บางครั้งห่างออกจากกัน หากมีน้ำซึมขึ้นมาบนผิวดินตามรอยแทง แสดงว่าปลาเคลื่อนตัว แทงถี่บริเวณนั้น หากถูกตัวปลา ปลายส้อมจะสะดุดติดอะไรบางอย่างส้อมจะขยับรู้สึกได้ ก็จะยึดย้ำไว้ไม่กดลงหนัก เพราะตัวปลาอาจขาดทำให้ปลาตายได้ จากนั้น จึงใช้มือโกยโคลนออก แล้วล้วงมือจับตัวปลาขัดกับปลายส้อมดึงออกจากรู
ปลาไหลที่ใช้ส้อมจับได้จากในรูจะมีสีสวยเหลืองงามกว่าปลาไหลที่ดักได้จากอีจู้หรือจากลัน โดยทั่วไปจะมีขนาดใหญ่กว่า รสชาติดีกว่า ผ่าแผ่เอาเครื่องในออกผ่าซอยเป็นแว่น ตำเครื่องแกงคั่วคลุกเคล้ากันใส่รากกระชายซอย ใบกระเพราโคก ปรุงรส หรือผ่าล้างหั่นเป็นชิ้นเกือบคืบ ต้มเครื่องแกงตั้งไฟให้น้ำเดือด เทใส่เนื้อปลาลงไป ปรุงรส ยกขึ้นกินกันเป็นต้มเปรต บางคนไม่ชอบปลาไหล “เกลียดปลาไหลยังขอซดน้ำแกง”
