โตก

ภาชนะของท้องถิ่นภาคเหนือ ทำด้วยไม้กลึง รูปร่างคล้ายถาด แต่มีขาสูงโดยรอบ นิยมทารักหรือทาชาด จึงมีทั้งชนิดทารักสีดำ และชนิดทาชาด โตกใช้ใส่อาหารเช่นเดียวกับกระบะหรือสำรับอาหารภาคกลาง และพาข้าวของภาคอีสาน

โตกอาจเรียกแตกต่างกันไปบ้าง เช่น ขันโตก สะโตก แต่โดยทั่วไปมีรูปร่างคล้ายคลึงกัน มีขนาดแตกต่างกัน 3 ขนาด ได้แก่ โตกหลวงหรือสะโตกหลวง คือโตกขนาดใหญ่ เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 25-55 นิ้ว ใช้ในราชสำนักหรือคุ้มของเจ้านายฝ่ายเหนือ หรือใช้ตามวัด

โตกฮามหรือโตกหะราม เป็นโตกขนาดกลาง เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 17-24 นิ้ว ฮามหรือหะรามเป็นคำโบราณที่ใช้เรียกขันโตกสำหรับใช้ใส่อาหารของพระระดับรองเจ้าอาวาส หรือใช้สำหรับบ้านคหบดี หรือสำหรับครอบครัวใหญ่

โตกน้อยหรือสะโตกหน่อย โตกขนาดเล็ก เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 10-15 นิ้ว ใช้สำหรับครอบครัวเล็ก หรือพระภิกษุที่ฉันแยกองค์เดียว

โตกภาคอีสานเรียก พาข้าว พาโตก