ฝาชี



คำอธิบาย

ฝาชีเป็นเครื่องจักสานชนิดหนึ่ง มีรูปทรงคล้ายกรวยคว่ำ ใช้สำหรับครอบอาหารคาวหวาน หรือภาชนะใส่อาหารเพื่อป้องกันแมลงไต่ตอม โดยทั่วไปฝาชีจะสานละเอียด ตาถี่ เพื่อไม่ให้แมลงวันแมลงหวี่เข้าไปตอมอาหาร
วัสดุที่ในการทำฝาชีมีหลายประเภท นอกจากไม้ไผ่และหวายที่ใช้เป็นวัสดุหลักที่พบได้ทั่วไปแล้ว ยังมีการสานฝาชีด้วยใบตาล ใบลาน ใบมะพร้าวหรือแม้กระทั่งผักตบชวาด้วย ขึ้นอยู่กับว่าในแต่ละพื้นที่มีวัตถุดิบชนิดใดเป็นจำนวนมากก็มักจะใช้วัตถุดิบใกล้ตัวนั้นๆ มาทำฝาชี
โดยทั่วไปฝาชีมักจะเป็นเครื่องสานธรรมดา ไม่มีลวดลายอะไรมากนัก แต่ก็ยังพบฝาชีที่มีการตกแต่งลวดลายอย่างสวยงาม เช่นฝาชีในภาคเหนือ เป็นงานไม้ไผ่สานรูปทรงกรวยสูงยอดแหลมตกแต่งด้วยงานไม้แกะสลัก เคลือบผิวทั้งหมดด้วยยางรักและเขียนลวดลายประดิษฐ์ด้วยชาดบริเวณส่วนล่างและส่วนยอด ปล่อยพื้นที่ส่วนกลางเป็นสีดำของรัก อาจมีการใช้งานกับขันโตกของชนชั้นสูงและพระสงฆ์ที่เป็นเครื่องเขินเช่นเดียวกัน
ในปัจจุบันฝาชียังคงมีความจำเป็นสำหรับการใช้งานในครัวเรือนอยู่ เนื่องจากในประเทศไทยนั้นเป็นพื้นที่มีแมลงวันแมลงหวี่ชุกชุม ซึ่งเป็นพาหะนำโรคหากมาตอมบนอาหาร แต่ก็มีการพัฒนาวัสดุในการทำฝาชีซึ่งแต่เดิมใช้วัสดุธรรมชาติซึ่งหาได้ตามท้องถิ่นมาเป็นวัสดุอื่นๆ ตามยุคสมัย เช่น พลาสติก อลูมิเนียม ที่มีความทนทานและสะดวกในการหาซื้อ แต่ก็ยังมีอีกหลายชุมชนที่ยังคงใช้วัสดุในธรรมชาติที่หาได้ตามท้องถิ่นนั้นๆ มาทำฝาชีอยู่ โดยมีการพัฒนากรรมวิธี เทคนิค ลวดลายและความคิดสร้างสรรค์ใส่ลงในฝาชีจนเป็นเอกลักษณ์ของแต่ละชุมชนเพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับตัวสินค้าในการซื้อหาไปใช้งานหรือเป็นของฝากอีกด้วย