โกร่งบดยา



คำอธิบาย

โกร่ง เป็นภาชนะที่มีรูปร่างคล้ายครกหรือถ้วยก้นลึก ฐานแบน มักเป็นเครื่องเคลือบเนื้อแกร่ง มีสากหรือลูกบดที่ทำด้วยวัสดุชนิดเดียวกันเป็นเครื่องบด ใช้สำหรับบดยาหรือสมุนไพร โกร่งมีหลายขนาด โกร่งขนาดใหญ่บางทีจะทำปากเป็นจีบเล็กน้อยเพื่อสามารถเทสิ่งที่บดแล้วออกมาได้สะดวก

การใช้โกร่งบดยามีมาแต่ในอดีต มีการพบหลักฐานที่เป็นโบราณวัตถุที่ร่วมสมัยกับโบราณวัตถุอื่น ๆ ในสมัยทวารวดีที่จังหวัดราชบุรี และยังคงมีการใช้งานอยู่ในหลายภูมิภาคในประเทศไทย

โกร่งบดยาในอดีตนั้นเป็นภาชนะดินเผาทั่ว ๆ ไป มีขนาดเล็ก พื้นผิวภาชนะเรียบ หรือบางบ้านก็อาจจะใช้หม้อในการบดยาแทนโกร่งก็มี ในระยะหลังจึงมีการพัฒนาโดยการใช้ดินขาวบริสุทธิ์เป็นวัตถุดิบในการทำโกร่ง ปั้นขึ้นรูปและเคลือบก่อนนำไปเผา ทำให้ได้เป็นภาชนะเคลือบเนื้อแกร่งมีผิวมันเงา ซึ่งจะช่วยในการบดยาเนื่องจากการเคลือบจะทำให้ยาหรือส่วนผสมที่นำมาทำการบดไม่ติดอยู่บนผิวโกร่ง สามารถล้างทำความสะอาดได้ง่ายก่อนที่จะนำมาใช้ในการบดยาอื่น ๆ ในครั้งต่อไป

การใช้โกร่งบดยาสามารถบดยาหรือสมุนไพรได้อย่างหยาบ ๆ และใช้บดยาจำนวนน้อยสำหรับการรับประทานในแต่ละครั้งหากต้องการบดสมุนไพรเป็นจำนวนมากให้ได้ละเอียดและผสมส่วนผสมหลายชนิดให้เป็นเนื้อเดียวกลมกลืนกันได้ดีกว่ามักจะใช้หินบดยาในการบดยาแทน

ถึงแม้โกร่งจะมีรูปทรงคล้ายกับครก แต่วิธีการใช้โกร่งจะต่างกับการใช้ครก โดยในการบดยาจะต้องใช้สากหรือลูกบดค่อย ๆ กด บดหรือคลึงส่วนผสมจนได้ความละเอียดตามที่ต้องการ หรือให้ส่วนผสมเป็นเนื้อเดียวกัน แต่จะไม่ใช้การตำ เนื่องจากจะทำให้โกร่งแตกได้

ในปัจจุบันก็ยังคงมีการใช้โกร่งบดยากันอย่างแพร่หลายในวงการเภสัชกรรม นอกเหนือจากการใช้สำหรับบดยาแล้ว ยังถูกใช้ในด้านอื่น ๆ อีกด้วย เช่นใช้ในการบดสีสำหรับการทำงานด้านศิลปะ ใช้ในการบดและผสมสารเคมีประเภทต่าง ๆ ที่เป็นของแข็งเข้าด้วยกันในห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์หรือในห้องเรียน ปัจจุบันมีโกร่งที่ทำมาจากวัตถุดิบที่หลากยิ่งขึ้นนอกเหนือจากโกร่งเซรามิคแล้ว ยังมีโกร่งหิน โกร่งแก้ว หรือโกร่งโลหะ ช่วยให้โกร่งมีความทนทานต่อความร้อนและปฏิกิริยาเคมี ซึ่งต้องเลือกโกร่งให้เหมาะสมต่อการใช้งานในแต่ละประเภท สามารถหาซื้อโกร่งประเภทต่าง ๆ ได้ทั่วไป มีหลายขนาดและราคา รวมถึงมีการพัฒนาโกร่งบดไฟฟ้าเพื่อช่วยทุ่นแรงในการบดสารต่าง ๆ อีกด้วย