หน้วง



คำอธิบาย

หน้วงใช้ดักจับตายหนูโดยมีเหยื่อล่อภายใน  หรือใช้ดักกระรอก  กระแต โดยวางไว้บนกิ่งคาคบไม้พอได้   เป็นเครื่องมือดักหนูที่ประดิษฐ์ใช้กันแพร่หลายในสมัยก่อน ๆ  ปัจจุบันก็ยังคงมีใช้กันอยู่  แต่ก็เริ่มลดน้อยลง  ในภาคอีสานมีชื่อเรียกหลายชื่อ  เช่น  หน้วงดักหนู  หรือหน่วง  มีความหมายว่าเหนี่ยวดึงไว้ทำให้ช้า  เจ็บปวดหนัก  เรียก เจ็บหน่วง  ซึ่งเครื่องมือชนิดนี้ก็ทำให้หนูเจ็บปวดหนักก่อนที่จะตาย  ภาคกลางเรียกว่า ด้วง  ซึ่งเป็นเครื่องดนตรี  ที่ใช้วิธีการสีให้เกิดเสียง  เรียก “ซอด้วง”  จึงไม่แน่ใจว่า ซอด้วง  ขอยืมชื่อ “ด้วงดักหนู”  หรือ ด้วงดักหนูยืมชื่อมาจาก”ซอด้วง” เพราะทั้งสองชนิดก็มีลักษณะส่วนประกอบใกล้เคียงกัน  คือ  มีไม้คันและกระบอกเป็นส่วนประกอบหลัก
         

ด้วงดักหนู  ทำจากไม้ไผ่มีส่วนประกอบ  คือ  กระบอกไม้ไผ่  มีข้อปิดด้านหลัง  ช่องที่ปากกระบอก  กว้างประมาณ 6-8 เซนติเมตร  ยาวประมาณ 15-18 เซนติเมตร  ที่ท้ายกระบอกเจาะช่องจากด้านบน  ทะลุลงด้านล่างด้านบนปากกระบอกเจาะรูสองรู   ร้อยผูกเชือกให้เป็นหู  ถัดเข้ามาเล็กน้อยบากเจาะร่อง  ให้สลักสอดขัดขวางช่องภายในปากกระบอก  เหลาไม้คันเป็นเส้นกว้างประมาณ  2 เซนติเมตร  ยาวประมาณ 80-100 เซนติเมตร  เหลาไม้ให้ปลายเรียวที่โคนหนา  สวมลงไปในช่องท้ายกระบอกที่ปลายโคนเสี้ยมปลายแหลมผูกเชือกที่ปลายคัน ผูกต่อมายังโคนไม้ขัด ถัดจากโคนไม้ขัดออกมาที่ปลายผูกเชือกต่อไปยังไม้สลัก  ที่โคนไม้ขัดผูกเชือกต่อร้อยลงในรูไม้หูทำบ่วงเชือกภายในปากกระบอก
         

วิธีการดัก  จะเลือกดักบริเวณทางเดินหนูหรือแหล่งที่หนูออกมาหากินโดยการเสียบโคนคันไม้ยึดติดพื้นดินขวางทางหรือริมทางหนู  ใช้เหยื่อ  มัน  ข้าวโพด  ชิ้นส่วนผลไม้  ข้าวเหนียวปิ้งไฟ  หัวปลาย่างอย่างใดอย่างหนึ่ง  ใส่ไว้ภายในปากกระบอกปล่อยทิ้งไว้ข้ามคืนเมื่อหนูออกหาอาหารได้กลิ่นและเห็นเหยื่อก็จะดึงหรือดันไม้สลักที่ขวางทางอยู่ออก  เมื่อสลักหลุด  คันดีดก็จะตวัดบ่วงที่ปากกระบอก เชือกบ่วงจะรูดรัดคอหนูอย่างรวดเร็วติดตายคาปากด้วง