กังหันหมุน

กังหันหมุนหรือใบหมุน เป็นของเล่นพื้นบ้าน มีลักษณะวิธีทำคล้ายบั่นบื้อ ใช้เชือกดึงไปมา ทำให้ใบกังหันหมุนได้อย่างรวดเร็ว การที่ชาวบ้านเรียกว่า กังหันหมุนเพราะว่าใบพัดซึ่งทำด้วยไม้ไผ่แบนๆ มีลักษณะเหมือนกับใบพัดกังหันที่ทำขึ้นไว้ปะทะกับแรงลม ในขณะที่ลมพัดหรือขณะที่เด็กถือกังหันวิ่ง สำหรับกังหันหมุนนี้จะไม่อาศัยแรงลมพัดแต่จะใช้เชือกดึงแกนใบพัดให้หมุน มีชื่อเรียกอีกว่า กำหมุน ไม้พัด ชุกหมุน พัดลมดึง

 

วิธีทำ

1. ตัดไม้ไผ่ขนาดเหมาะมือ ความยาว 15 ซม. เหลาแต่งให้สวยงาม แล้วเจาะรูให้ต่ำลงมาจากปากกระบอกประมาณ 3 ซม.

2. เหลาไม้ไผ่ทำส่วนใบพัด โดยให้ยาว 12 ซม. และกว้าง 3 ซม. แล้วเจาะรูตรงกลาง เพื่อใส่แกนใบพัด

3. เหลาไม้ลักษณะกลมเพื่อทำแกนใบพัด ความยาวให้นำไม้แกนใบพัดใส่เข้าในกระบอก โดยให้เลยปากกระบอกประมาณ 2 ซม. แล้วใส่ประกอบกับใบพัด

4. ใช้เชือกความยาว 30 ซม. มัดปมให้แน่น แล้วร้อยเข้าไปในไม้ไผ่ท่อนเล็กๆ ที่ใช้สำหรับดึงเชือก

5. สอดปลายเชือกอีกด้านหนึ่งผ่านรูเข้าไปในกระบอก แล้วมัดติดที่แกนใบพัด

6. ใส่แกนใบพัดเข้าไปในกระบอก แล้วหมุนใบพัดในกระบอกจนสุดเชือก

 

วิธีเล่น

ใช้มือกำกระบอกไว้ให้มั่น จับไม้ไผ่ท่อนเล็กๆ แล้วดึงเชือก แกนใบพัดก็จะหมุนไปและหมุนกลับมาตามจังหวะที่เราดึงและผ่อนเชือก วัสดุที่ใช้ทำจะแตกต่างออกไปในแต่ละภาค เช่น ภาคใต้จะใช้ลูกของต้นยางพารา ส่วนภาคกลางจะใช้เมล็ดมะม่วง ในขณะที่ภาคเหนือใช้ไม้ไผ่

 

 

วิดีโอ