โบม



คำอธิบาย

โบมเป็นภาชนะชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้ขนาดใหญ่เป็นรูปกลม ขุดเนื้อไม้จนมีขอบลึกประมาณ 2 - 3 นิ้ว มีด้ามจับ ใช้สำหรับสรงข้าวเหนียวหรือส่ายข้าวเหนียวที่นึ่งมาใหม่ ๆ เพื่อให้ไอน้ำและความร้อนระเหยออกก่อนที่จะนำข้าวเหนียวไปใส่ในกระติบหรือก่องข้าวเพื่อไม่ให้ข้าวแฉะ ซึ่งจะทำให้ข้าวบูดหรือเสียง่าย เมื่อคว่ำลงจะสามารถใช้เป็นภาชนะสำหรับรองถ้วยชามเป็นสำรับอาหารได้ การทำโบมในสมัยก่อนอาจเป็นเพราะไม้เนื้อแข็งซึ่งเป็นวัตถุดิบมีมาก หาได้ง่าย จึงมีผู้คิดทำที่สำหรับใส่สิ่งของต่าง ๆ ให้ได้มากขึ้น ในบางท้องที่อาจเรียกว่า บม กระบม กะโบม กระโบม อัวะ อั๊วะ กั๊วข้าว เขียน กระเขียน หรืออ่างไม้ ในท้องถิ่นอื่นใช้สำหรับนวดข้าวให้อ่อนนุ่มหรือใช้นวดแป้งทำขนมจีน
         

การเก็บรักษาโบมจะไม่ผึ่งแดดไว้นาน เพราะจะทำให้เนื้อไม้แตกได้ เนื่องจากโบมมีน้ำหนักค่อนข้างมาก เมื่อใช้เสร็จแล้วมักจะเก็บโดยการพิงไว้หรือแขวนไว้กับฝาผนังโดยหันข้างหน้าเข้าฝาผนัง

        

ในระยะหลัง ๆ มีการสานกระด้งด้วยตอกไม้ไผ่ซึ่งนอกจากจะใช้ฝัดเศษผง เศษข้าวลีบได้แล้ว ยังใช้นวดข้าวเหนียวได้เช่นเดียวกับโบม อีกทั้งยังสามารถเคลื่อนย้ายได้สะดวกกว่าเนื่องจากมีน้ำหนักเบากว่า การใช้โบมจึงค่อย ๆ ลดลงไป ในปัจจุบันยังมีการใช้โบมอยู่ในบางพื้นที่ แต่ในแถบตัวเมืองแทบจะไม่มีให้เห็นแล้ว เนื่องจากมีการใช้ถาดสังกะสี ถาดอะลูมิเนียมหรือถังพลาสติกมาใช้งานแทน