จิ้งหน่อง



คำอธิบาย

จิ้งหน่องเป็นดนตรีพื้นบ้านที่เด็กเล่นกัน โดยการเป่าไม้ไผ่และใช้นิ้วดีด ทำให้เกิดเสียงเป็นจังหวะ บางแห่งเรียกจิ๊งหน่องและนิ๊งหน่อง

การเป่าจิ้งหน่องได้สูญหายจากพื้นบ้านไปนานแล้ว ผู้สูงอายุชื่อนายหรุ่น โม้พวง ยังสามารถจดจำกลอนสั้นๆ ใช้สำหรับร้องเล่นเป็นที่สนุกสนาน ได้กล่าวถึงจิ้งหน่องที่ดีจะต้องใช้ไม้ไผ่ที่แก่จัดทำจิ้งหน่องดังเพลงพื้นบ้านร้องว่า “นักเลงสูบยาต้องหาใบตอง นักเลงจิ้งหน่องให้หาไม้แก่ นักเลงด่าแม่ให้แก้กรงเหล็ก นักเลงกินเหล้าให้เข้าโรงเจ๊ก“

 

วิธีทำ

เลือกไม้ไผ่ที่แก่จัดมาตัดเป็นปล้อง ยาวประมาณ 1-2 ปล้อง การทำจิ้งหน่องจะมี 2 ลักษณะ คือ

จิ้งหน่องเป็นรูปไม้แบน

จิ้งหน่องไม้แบนจะใช้มีดเหลาไม้ไผ่ให้แบนและบาง ครึ่งหนึ่งของจิ้งหน่องจะเหลาให้บางกว่าอีกส่วนหนึ่ง ส่วนที่เหลาบางนี้จะเจาะรูรียาวเกือบตลอดครึ่งไม้ไผ่นั้น บริเวณเจาะรูจะใช้เป่าแล้วดีดปลายไม้ที่อ่อนบาง เสียงจะดังขึ้นเป็นจังหวะกับนิ้วที่ดีดนั้น

จิ้งหน่องเป็นรูปเรียวไม้

จิ้งหน่องเรียวไม้จะใช้มีดเหลาไม้ไผ่ให้มีลักษณะคล้ายไม้เรียวยาว แต่ตรงบริเวณที่เป่าทำให้เกิดเสียง จะทำให้ลักษณะคล้ายกับจิ้งหน่องไม้แบน

 

วิธีเล่น

นำจิ้งหน่องที่ทำเสร็จแล้วเป่าตรงรูเจาะ และใช้นิ้วมือดีดไม้ไผ่ที่อ่อนบาง ขณะที่เป่าลมเข้าไปในรูไม้ ทำให้เกิดเสียงดังขึ้น

การเล่นจิ้งหน่องมักเป็นเด็กชายวันตั้งแต่ 10 ขวบขึ้นไปจนถึงวัยรุ่น วัยหนุ่ม นอกจากการเป่าจิ้งหน่องจะเป็นการแสดงความสามารถอย่างหนึ่งแล้ว วัยรุ่นมักเป่าจิ้งหน่องเป็นสื่อในการจีบสาวด้วย 

 

วิดีโอ