อีทุบ

เครื่องมือดักประเภทจับตายหนูบนเรือนที่อาศัย  ที่ลักษณะการทำงานโดยการทุบ  ทับ  ลงบนตัวหนูที่เข้าไปกัดกินเหยื่อภายใน  ภาคเหนือใช้คำเลือกที่บ่งบอกลักษณะการเปรียบเทียบที่ดีหล่นลงทับในหลุมแผ่นล่าง  จึงมีชื่อเรียก “ฟ้าทับเหว”  ชื่อและการกระทำจึงเหมาะสมและมีอนุภาพน่ากลัว  น่าเกรงขาม

 

อีทุบ  เป็นเครื่องมือดักจับหนูบนเรือน  ที่กัดแทะอาหารหรือทำลายเครื่องใช้ไม้สอยบนเรือน  ก่อให้เกิดความเสียหายเป็นที่รบกวนของผู้คนที่อาศัยอยู่บนเรือน  ปัจจุบันอีทุบปรากฏพบเห็นได้น้อยมาก  เชื่อว่าคงไม่มีการสร้างขึ้นมาใช้งานอีก  เพราะกระบวนการประดิษฐ์  ต้องประกอบด้วยวัสดุ  ใช้เวลา  และมีความพยายามพอสมควร  แต่ก็คุ้มค่าเรื่องอายุการใช้งาน  และลักษณะที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว  อีทุบทำจากไม้เนื้อแข็ง  ที่มีความหนาขนาดใหญ่น้ำหนักมาก  มีส่วนประกอบหลัก 2 ส่วน คือ ส่วนฐาน  ทำจากแผ่นไม้หนาประมาณ 8 เซนติเมตร กว้างยาว  25x40 เซนติเมตร  เซาะขุดเป็นหลุมในกรอบห่างจากขอบ 4 เซนติเมตร  ลึก 3-4 เซนติเมตร  ริมด้านกว้างเจาะเป็นรูเหลี่ยมทะลุลงถึงพื้นถากไม้เสายาวประมาณ 38 เซนติเมตร สวมโคนลงให้พอดี

 

ส่วนบน  ใช้เป็นไม้ทุบคือ  ใช้ไม้แผ่นสี่เหลี่ยมผืนผ้า  ขนาดกว้างยาวพอสวมเข้าในหลุมที่ขุดเอาไว้บนไม้ฐานแผ่นแรก  ความหนาใช้ทุบประมาณ 11 เซนติเมตร  บากส่วนริมเป็นร่องรับไม้เสาหลวมๆ พอใช้เป็นราง  เลื่อนไม้ทุบขึ้นลงถากตกแต่งด้านบนไม้ทุบเจาะรูเป็นสี่เหลี่ยม  กลางด้านบนไม้ทุบถากไม้เป็นแท่งยาว  สวมลงในรูยึดให้แน่น  ใช้เป็นไม้หลักที่ตั้งขึ้น  มีความสูงเท่าๆ กัน  ได้แก่  ไม้เสา  ด้านข้าง 2 ตัว  ไม้ดึงอยู่กลาง 1 ตัว  จากนั้นจึงทำคานด้านบนเป็นแท่งไม้สี่เหลี่ยม  เจาะบากเป็นช่อง 3 ช่อง  ช่องริมกะสวมไม้เสาให้แน่นพอดี  ช่องกลางใช้สวมไม้ดึง  เป็นช่องหลวมๆ  ยกขึ้นลงได้สะดวก  บากโคนไม้ยก  ผูกเชือกต่อไปยังโคนสลัก  ใช้ขัดกับโครงเหล็ก  ซึ่งเป็นเส้นโค้งเจาะ 2 รู  ตอกปลายลงบนขอบด้านบนไม้ฐาน  ส่วนอีกข้างหนึ่งตอกตะปู  ยึดให้ตรงกับรูปลายโครงเหล็กสองตัว  ใช้สำหรับพันเส้นลวด 2 เส้น  ตอนกลางระหว่างเส้นลวดสานไม้ไผ่เป็นแผ่นใช้รองเหยื่อที่ปลายลวดอีกสองเส้น  ผูกติดไม้

 

ใช้ไม้ขัดบนคานให้โคนสลักกับส่วนโค้งเหล็กด้านล่างให้ปลายสลักขัดกับไม้ขัดที่ผูกต่อกับแผ่นรองเหยื่อ  จากนั้นจึงวางข้าวเหนียวปิ้งไฟเป็นแผ่นกลมๆ  หรือหัวปลาทูย่างวางบนแผ่นรองเหยื่อ  เมื่อหนูเข้ากินเหยื่อ  จะหนีบแผ่นรองเหยื่อทำให้สลักหลุด  ไม้ทุบจะทิ้งตัวลงมาทับหนู  เสียงดัง “ทึ่ม”  คนนอนหูไวสะดุ้งตื่นทันที