ไมยราบ



คำอธิบาย

ไมยราบเป็นของเล่นธรรมชาติ จะได้เล่นก็ต่อเมื่อมีการเดินเล่นตามทุ่งและต้องเป็นคนช่างสังเกต เพราะไมยราบเป็นพืชล้มลุก มักแผ่ทอดเลื้อยตามพื้นดิน ใบจะหุบอย่างรวดเร็วเมื่อได้รับแรงสั่นสะเทือน เป็นพืชเขตร้อน มีถิ่นกำเนิดแถบอเมริกาใต้ ประเทศไทยนำเข้ามาโดยกรมทางหลวงเพื่อนำมาใช้คลุมหน้าดิน ต้นมีน้ำตาลแดง มีขนาดเล็ก และมีขนหยาบๆ ปกคลุมที่ลำต้น แกนก้านใบ ท้องใบ รวมไปถึงช่อดอก และขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด มีชื่อท้องถิ่นอื่นๆ ว่า กระทืบยอด หนามหญ้าราบ (จันทบุรี), หงับพระมาย (ชุมพร), ระงับ (ภาคกลาง), หญ้าปันยอด หญ้าจิยอบ (ภาคเหนือ), หนามงับ กะหงับ ด้านของหงับพระพาย (ภาคใต้), หญ้าปันยอบ กะเสดโคก หญ้างับ เป็นต้น ไมยราบออกดอกเป็นช่อกลมสีชมพู

ไมยราบอีกสายพันธุ์หนึ่งคือ ไมยราบยักษ์ถูกนำเมล็ดมาจากประเทศอินโดนีเซีย ปลูกเป็นพืชคลุมดินในไร่ยาสูบ ช่วงปี 2490 ชื่อภาษาอังกฤษว่า Giant Sensitive, Maiyaraap Ton ภาษาถิ่นเรียกหลากหลาย อาทิ ขี้แฮด ไมยราบต้น (ภาคเหนือ), ฝีหมอบใหญ่ (ภาคอีสาน), พรม (ภาคกลาง), ไมยราบหลวง, จี่ยอบหลวง เป็นต้น

ประโยชน์ของการเล่นไมยราบ ด้านร่างกาย ต้นไมยราบหาได้ไม่ยากแต่ต้องสังเกตว่าอยู่ตรงไหน และมักขึ้นตามแหล่งใด ฝึกใช้สายตาสอดส่องและความจำว่าต้นไหนคือต้นไมยราบมีดอกมีใบแบบใด หากไม่แน่ใจลองใช้เท้าเขี่ยดูก่อนเพื่อสร้างความมั่นใจในคำตอบ หรือจะทำให้สั่นเบาๆ ด้วยลมปากเป่า และเมื่อแน่ใจใช้นิ้วมือไล่ใบให้หุบตาม เฝ้าสังเกตตอนใบกำลังหุบความรู้สึกผ่านปลายนิ้ว ด้านจิตใจ ลักษณะของการแผ่นกระจายของต้นปกคลุมพื้นที่กว้าง เวลาแหย่ใบจะทยอยหุบลงดูเพลินตา ทำหย่อมใบนี้หุบก็ย้ายไปทำหย่อมอื่นต่อแล้วค่อยกลับมาทำให้ใบหุบในจุดเดิม ด้านปัญญา นั่งสังเกตปรากฏการณ์การอ้าหุบของใบเมื่อโดนอะไรมากระทบ เรียนรู้ลักษณะทางกายภาพของใบไม้ที่หุบได้เป็นอย่างไร ลักษณะก้านที่ทอดออกพร้อมแผ่กิ่งใบก้านละกี่แฉก และออกมาคนละฝั่งหรือฝั่งเดียวกันจากก้านหลัก ลักษณะใบต้นดอกคล้ายต้นอะไรบ้างซึ่งไมยราบเป็นพืชตระกูลเดียวกับกระเฉด สีของดอกที่เป็นสีม่วงเด่นชัดตัดกับเขียวของใบ คู่สีนี้เก็บในคลังจิตนาการได้ ชื่อเรียกของไมยราบมีหลากหลายตามลักษณะเราสามารถลองตั้งชื่อเรียกเองได้ ด้านสังคม หากเทียบเวลาใบหุบคล้ายการหลบตัวของคนเมื่อมีภัยมา หรืออ่อนน้อมเมื่อเจอสิ่งกระทบ ตามหาต้นไมยราบได้ตามพื้น เพราะไมยราบเป็นพื้นคลุมดิน

 

วิธีเล่น

หาอุปกรณ์อะไรก็ได้ หรือจะใช้ส่วนหนึ่งของร่างกาย เขี่ยใบไมยราบให้หุบไปมา