ลอบ

ลอบเป็นชื่อเรียก กิริยา อาการ  มีลักษณะแอบซ่อน  เพื่อต้องการกระทำอย่างใดอย่างหนึ่ง  โดยไม่ให้ผู้อื่นรู้  เช่น ลอบหนี  คือ  การหลบหนีออกจากสถานที่ที่กำหนดโดยไม่ให้ผู้อื่นรู้  ลอบทำร้าย  คือ  การทำอันตรายต่อผู้อื่น  โดยไม่ให้เขารู้หรือระวังตัว  ลอบดักปลา  อาจได้รับชื่อมาจากคำกิริยา  แต่เป็นเครื่องมือดักจับสัตว์น้ำมีลักษณะนอนแอบนิ่งเพื่อรอคอยสัตว์น้ำที่หลงเข้ามาภายใน

 

ลอบ  พบเห็นทั่วไปเกือบทุกหลังคาเรือนในพื้นที่ชนบทที่มีอาชีพทำนา  เป็นเครื่องมือดักจับสัตว์น้ำ  ตามช่องระบายน้ำมีหลายชนิดและหลายขนาด  ขนาดใหญ่มีความยาวตั้งแต่  100 – 150 เซนติเมตร  ปากกว้าง 30 – 40 เซนติเมตร  ช่องว่างระหว่างซี่กว้าง เลือกดักปลาใหญ่ในแหล่งน้ำกว้าง  ขนาดเล็กยาว  25 เซนติเมตร  ปากกว้าง  15 เซนติเมตร  ดักในช่องน้ำขนาดเล็ก  แต่โดยทั่วไปที่ใช้กันอยู่  ความยาวประมาณ  80 เซนติเมตร  กว้างประมาณ  30 เซนติเมตร  ลอบทุกชนิดมีรูปร่างลักษณะเหมือนๆ กัน  คือ มีรูปทรงกระบอก  ปากตัด  ปลายตัดที่ปลายด้านบนงอนขึ้นเล็กน้อย  ทำจากไม้ไผ่เหลาเป็นเส้นเท่าๆ กัน  แล้วนำมาผูกติดกับโครงไม้รูปวงกลม  เรียก ปลอก  แบ่งเป็นช่วงๆ ตามความยาวระหว่างปลอกจะใช้เชือกมัดรัด  ยึดซี่แต่ละซี่เพื่อจัดช่องระยะความห่างให้เท่ากัน  และช่วยให้เกิดความแข็งแรง  ที่ปากลอบจะใช้ซี่ไม้ทำงา  ผูกติดด้วยเชือกรอบปาก  ปลายงาหันเข้าภายใน  งามีลักษณะเป็นรูปกรวย  บริเวณกลางลอบจะมีงาแบบเดียวกันผูกติดอยู่ภายในอีกชั้นหนึ่งที่ปากลอบบางหลัง  อาจทำเป็นช่องประตู  รูปสี่เหลี่ยมใช้ไม้ไผ่เหลาเป็นซี่  ผูกมัดตัดที่ประตูหันงาเข้าภายใน  ระหว่างงาจะผูกเชือกติดต่อกัน  แล้วมีเชือกอีกซี่หนึ่งผูกซี่บนงา  เพื่อบังคับงาให้ตึงหรือวางให้หย่อนได้    เรียกงาไหว้  ที่ก้นลอบจะใช้ไม้ไผ่ผูกเชือกร้อยต่อกันปิดทางออกเป็นช่องสี่เหลี่ยมลอบบางหลังอาจขนาดเล็กจะเหลาไม้เป็นง่ามยาวๆ  เสียบสวมลงบนหลัง  คร่อมซี่ด้านบน

 

วิธีการใช้  ลอบใช้ดักปลาทวนกระแสน้ำในระยะน้ำเริ่มมีมาก  เริ่มตั้งแต่การปักดำระยะข้างออกรวง  ชาวนาจะไขน้ำออกเพื่อปรับระดับน้ำในแปลงนา  โดยการขุดร่องระบายน้ำ  ก็จะวางลอบให้ก้นหันทวนกระแสน้ำ  ปากลอบจะดักรับปลาที่ว่ายทวนกระแสน้ำ  เมื่อวางลอบเรียบร้อย  ใช้เศษหญ้าคลุมด้านบนและปิดทับด้วยดิน  ป้องกันลอบไหลตามน้ำ  โดยจะดักได้ทั้งกลางวันและกลางคืน  แล้วจะออกตรวจดูเป็นระยะ

 

ลอบขนาดเล็ก  นอกจากดักปลาในร่องระบายน้ำเล็กๆ แล้ว  ยังนิยมใช้ดักกบในระยะข้าวเหลืองสุกที่  น้ำในแปลงนาเริ่มแห้ง  บางแปลงจะมีน้ำขังเป็นแอ่งเล็กๆ  มีปลาซิว  กุ้งติดอยู่ก็จะโกยดินออกเล็กน้อย  วางลอบติดพื้นดินให้น้ำขังเล็กน้อย  ใส่ปลาซิว  กุ้งหรือลูกปลาลงภายในลอบ  เวลากลางคืนเมื่อกบออกหากิน  เห็นหรือได้ยินปลาดิ้นในลอบก็จะหาทางเข้าโดยเข้าทางปากงา  ติดอยู่ภายใน