ตุ้มกบ

เครื่องมือใช้ดักกบด้วยการจับเป็นเวลากลางคืน  ใช้ดักกบในแปลงนาที่มีแอ่งน้ำเล็ก ๆ  มีกุ้ง  ลูกปู  ปลา  ติดขังอยู่ในแอ่ง  ตุ้มกบมีรูปทรงเหมือนข้องทุกประการ  แต่บอบบางและเบากว่า

 

ตุ้มกบทำจากตอกไม้ไผ่เหลาเป็นตอกแบน  ใช้ตอกกลมช่วยเสริมบ้างเล็กน้อย  ขึ้นรูปที่พื้นแบบตะกร้าที่ก้น  ใช้ตอกแบนสานสลับกันเป็นรูปสี่เหลี่ยมกว้างยาว  12 x 12 เซนติเมตร  เหลาไม้ไผ่ไขว้ขัดกันเป็นรูปกากบาท  ปลายไม้ยึดที่มุมสี่เหลี่ยม  แล้วสานด้วนตอกแบนขึ้นด้านบนทำตัวตุ้มให้มีท้องป่อง  แล้วจึงค่อย ๆ งุ้มสอบเข้า  สานขึ้นสูงประมาณ  12 เซนติเมตร  จึงเว้นช่องว่างเหลือเฉพาะตอกตั้งที่เป็นโคงงุ้มสอบเข้าไปถึงต้นคอ  ช่วงความสูงที่เป็นตอกตั้ง  6 เซนติเมตร  แล้วสานต่อด้วยตอกแบนผายบานออกจนถึงปากสูง  7 เซนติเมตร  เหลาไม้ไผ่ขัดรอบปากมัดเชือกให้แน่น  ปากมีเส้นผ่าศูนย์กลาง  12 เซนติเมตร  เป็นช่องเอากบออก  กลับมาที่เว้นช่องตอกตั้ง  สานตอกกลมรัดระหว่างช่องว่างตรงกลางตอกตั้ง  เพื่อยึดตอกตั้งให้แข็งแรง  เจาะช่องกลมด้านข้างสูงจากพื้นเล็กน้อยให้อยู่กลางส่วนที่ป่องกว้างที่สุด  ช่องมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 5 เซนติเมตร  ทำปากงอกว้าง  6 เซนติเมตร  สานงาให้ปลายชี้เข้าด้านในใช้กาบมะพร้าวขยี้เป็นเส้นล้อมรอบริมปากงารัดด้วยตอกไม้ไผ่ให้แน่น  ตัดกะลามะพร้าว  หงายกะลาเข้าที่ปาก  ปิดที่ปากให้พอดี  เจาะรูริมกะลาผูกเชือกโยงต่อกับปากตุ้ม

 

ตุ้มกบที่ปากทางเข้าเป็นประตูเปิดเข้าภายในได้แต่เปิดกลับออกมาภายนอกไม่ได้ มีขนาดเล็กกว่า สานขึ้นรูปที่พื้นสลับกันเป็นรูปสี่เหลี่ยมกว้างยาว 10 x 10 เซนติเมตร  ไม่ติดไม้กากบาท  แล้วสานขึ้นรูปให้ท้องป่อง  ขึ้นสูงประมาณ 10 เซนติเมตร  แล้วจึงสอบงุ้มรวบตอกตั้งขัดกันเองด้านบนไม่มีคอ  ไม่มีปาก  แล้วใช้ตอกกลมเล็กสานบริเวณช่องที่ตอกตั้ง  เพื่อให้แข็งแรง  เจาะช่องด้านข้างส่วนที่ป่องริมข้างตัวตุ้มด้านหนึ่ง  เป็นช่องสี่เหลี่ยมกว้างยาว  4 x 6 เซนติเมตร  ตัดแผ่นสังกะสีทำปากประตูทางเข้า สวมเข้าภายใน  ยึดริมปากประตูด้วยตอกแบนให้แน่น  เมื่อกบเข้ากินเหยื่อจะดัดลิ้นเปิดขึ้น  จึงตกเข้าติดภายใน  ฝาลิ้นก็จะปิดกลับ  เมื่อต้องการให้กบออก  ดันฝาลิ้นขึ้นเทกบออกที่ปากประตูทางเข้า

 

วิธีใช้  ตุ้มดักกบจะใช้คราวละหลาย ๆ หลัง ตามจำนวนแอ่งน้ำเล็ก ๆ ในแปลงนาที่พบว่ามีกุ้งปลา  ติดหลงค้างอยู่  กบจะออกมาหากินเวลากลางคืน  ดังนั้น  การวางดักจะวางช่วงเวลาเย็น  ด้วยการโกยดินที่แอ่งน้ำ  แล้ววางก้นตุ้มลงให้มีน้ำขังภายในเล็กน้อย  ปากตุ้มด้านล่างวางติดระดับพื้น  ปรับพื้นที่ปากทางเข้า  จับกุ้ง  ปู  ปลา  ใส่ภายในตุ้ม  แล้ววางไว้บ้างที่ปากทางเข้าปล่อยทิ้งไว้  เมื่อกบออกหากิน  ได้กลิ่นได้ยินเสียงดิ้นอยู่ภายในตุ้ม  จะหาทางเข้าโดยมาที่ปากทาง  ผ่านงาหรือดันฝาประตูเข้ามาติดภายใน  หาทางออกไม่ได้