คุณอรุณ เพ็ชรธนู อดีตพรานล่านกแห่งเมืองหาดใหญ่ เล่าว่าอำเภอหาดใหญ่ในอดีตอุดมไปด้วยสัตว์และนกนานาชนิด โดยเฉพาะนกคุ่ม อาหารคุ้นเคยของคนท้องถิ่น กรงต่อนกคุ่มจึงเป็นหนึ่งในเครื่องมือล่าสัตว์ชิ้นสำคัญของพรานล่านกในอดีต
กรงต่อนกคุ่ม มีขนาดกว้าง 28 ซม. ยาว 19 ซม. สูง 29 ซม. ส่วนที่ใช้ใส่นกต่อ ทำจากย่านลิเภาสานจนแน่นทึบทั้งสามด้าน เพื่อป้องกันนกป่ามาตีนกต่อจากด้านหลัง มีพื้นเป็นแผ่นไม้กระดานรูปโล่ มีขาช่วยดันกรงให้สูงขึ้นและช่วยเกี่ยวขากุ้งหรือตัวดีดกุ้งได้ง่าย ด้านหน้าที่ใช้ใส่นกต่อจะมีลูกกรงและประตูทำจากไม้ไผ่ อยู่ติดกับหน้าเนียดหรือกระบะหน้า ที่เป็นตาข่ายทำจากด้ายทาน้ำมันยางใส ช่วยให้ด้ายไม่แข็งบาดนกเวลาดิ้น มีไม้ค้ำ (ลิ้น) เป็นง่ามต่อบนพื้นกรงสำหรับค้ำหน้าเนียด มีแหวนหรือห่วงที่ทำจากตะกั่วใช้ล็อกหน้าเนียด ด้านบนกรงจะเป็นไม้หน้าจั่วสลักลวดลาย เช่น พระราหู พระอาทิตย์ พระจันทร์ ภูเขา เพื่อความสวยงามและคุ้มครองนกจากสิ่งไม่ดี โดยกรงต่อนกคุ่มของคุณอรุณจะสลักเป็นรูปพระราหู เพราะเชื่อว่ามีตบะมาก ช่วยป้องกันภูตผีที่จะมากินนกและช่วยพรางกรงได้ด้วย
วิธีการใช้งาน เริ่มจากการสำรวจหาบริเวณที่นกคุ่มอาศัยอยู่ ด้วยการดูร่องรอยนกเล่นดินหรือขุดดินจนเป็นหลุมลึก เรียกว่า ที่คลั่กนก อีกทั้งธรรมชาติของนกคุ่มจะหวงถิ่นที่อยู่ของตนเอง หากมีนกต่างถิ่นมาส่งเสียงร้อง นกคุ้มจะรีบบินมาขับไล่ให้ออกไป เมื่อพรานเจอถิ่นของนกคุ่มแล้วก็วางกรง ง้างตาข่าย ค้ำด้วยไม้ค้ำหรือขากุ้ง เมื่อนกต่อส่งเสียงร้อง นกป่าจะเข้ามา ทำให้เหยียบไม้ค้ำจนตาข่ายร่วงลงมาประกบนกป่าแนบเข้ากับกรง แหวนหรือห่วงจะตกลงมาล็อกตาข่าย ทำให้นกป่าหนีไปไหนไม่ได้ พรานก็จะเข้ามาหิ้วกรงนกไป
ด้านนกต่อที่ใช้ล่อนกคุ่มให้มาติดกับ ต้องเป็นตัวเมียเท่านั้น เป็นนกป่าที่มีขนหรือหมึกใต้คอสวยงาม ต้องเลี้ยงดูอย่างดี ไม่ให้เอาหัวกระแทกกรงจนได้รับบาดเจ็บ และต้องพาไปออกงาน (ซ้อม) บ้าง ก่อนจะนำไปต่อนกป่าจริง ๆ โดยนกต่อจะทำงานได้ดีตอนที่กงหรือทำคอพอง มันจะส่งเสียงร้องโดยไม่อ้าปาก ดังกังวานไกลหลายกิโลเมตร
ด้านพรานต่อนก ก็ต้องมีวิชาด้วยเช่นกัน ต้องรู้จักคาถาบอกกล่าวเจ้าป่าเจ้าเขาเพื่อป้องกันเหตุร้ายแก่ตนเองและนก
ปัจจุบัน คุณอรุณเลิกล่านกแล้ว เพราะคิดว่าเป็นการสร้างบาปกรรม เพราะนกหรือสัตว์ต่างก็มีชีวิตของตนเอง บางครั้งได้นกมาก็ไม่รู้ว่านกตัวนั้นมีลูกรออยู่ที่รังหรือเปล่า จับแม่มันมาแล้วลูกมันจะอยู่อย่างไร ทำให้คิดไปไกลถึงครอบครัวของตนเอง อีกทั้งปัจจุบันนี้มีนกป่าน้อยลง เพราะหาดใหญ่มีความเจริญมาก ทั้งถนน ห้างสรรพสินค้า ที่พักอาศัย ป่าและทุ่งนาหายไป คุณอรุณเชื่อว่านกคุ่มหนีไปหมดแล้ว เพราะไม่มีที่ให้เดิน ไม่มีดินให้คลั่ก และไม่มีแหล่งอาหาร