โฉเฉ

โฉเฉ หรือโฉงเฉง เป็นภาชนะช้อนปลา สานจากผิวไผ่ คล้ายชะลอม แต่ด้านบนเป็นคอคอดคล้ายคอขวด ที่ปากคอขวดเป็นขดไม้ซึ่งใช้หวายรัดให้แน่น หวายที่รัดนี้เมื่อโดนน้ำจะยิ่งรัดแน่น หากใช้ตอก ตอกมักจะกรอบ สำหนับการช้อนปลาในแหล่งน้ำที่ลึกขึ้น จะพายเรือสวนปลา แล้วใช้โฉเฉหรือโฉเฉมีด้ามเพื่อความสะดวก บางคนประยุกต์โดยการทำก้นโฉเฉให้เป็นรูแล้วใส่ตาข่ายแทน เมื่อช้อนปลาได้แล้วก็ปลดตาข่ายออกและปิดมัดปากตาข่ายที่เต็มไปด้วยปลาได้ทันที

 

เครื่องมืออย่างโฉเฉใช้ในช่วงหน้าแล้งหรือหน้าฝนก็ได้ แต่ต้องใช้ยามที่ปลามีปัญหาช่วงปรับตัวกับสภาพแวดล้อม กับใช้เมื่อผู้คนสร้างสถานการณ์จับปลา

 

ช่วงหน้าแล้งราวเดือนเมษายน-มิถุนายน น้ำจะลดงวด หนองบึงมีหญ้ารก ชาวบ้านจะฟันหญ้าให้เป็นวงกว้างราว ๖-๘ เมตร นำหญ้าขึ้นมากองตามขอบ ใช้เท้าเหยียบย่ำให้แน่น ปลาจะอยู่ภายใจวงหญ้า แล้วจึงใช้โฉเฉช้อนปลา ถ้าไม่อยากก้มบ่อย ๆ บางคนจะเสริมด้ามไม้ใช้สะดวกสบายขึ้น

 

ปลาที่ช้อนได้มักเป็นปลาค้าว ปลาตะเพียน ปลาสร้อย ปลาดุก ปลาช่อน เป็นต้น

 

โฉเฉจะคล้ายอีโหง แต่อีโหงจะตาถี่กว่านิยมใช้จับปลาเล็กปลาน้อย โฉเฉจะจะตาใหญ่กว่า ทำให้แรงต้านน้ำน้อยกว่าเครื่องมือตาถี่ เครื่องมือจึงเข้าถึงปลาได้เร็ว ปลาจะถูกช้อนไปโดยไม่รู้ตัว

 

สำหรับการช้อนปลาในแหล่งน้ำที่ลึกขึ้น จะพายเรือสวนปลา แล้วใช้โฉเฉหรือโฉเฉมีด้ามเพื่อความสะดวก บางคนประยุกต์โดยการทำก้นโฉเฉให้เป็นรูแล้วใส่ตาข่ายแทน เมื่อช้อนปลาได้แล้วก็ปลดตาข่ายออกและปิดมัดปากตาข่ายที่เต็มไปด้วยปลาได้ทันที